“*Kur'an ve tarihsellik tartışmaları”

ŞEVKET KOTAN

Özet

ÖZET KUR' AN VE TARİHSELLİK TARTIŞMALARI Kotan, Şevket Doktora AÜ., S.B.E, Temel İslâm Bilimleri, Tefsir Anabilim Dalı: Tez yöneticisi: Prof. Dr. Salih AKDEMİR Ocak, 2001, 361 Sayfa Bu çalışma Kur'an'm tefsiri problemi olarak Tarihsellik ile Kur'an'ın tarihselliği sorununu ele almaktadır. Temel varsayımı, tarihselliğin bir tefsir sorunu olduğu, ama bunun ne türden bir sorun olduğunun ortaya konulabilmesi için tarihsellik tartışmasının ortaya çıktığı felsefî bağlama geri götürülerek öncelikle orada anlaşılmaya çalışılmasıdır. Şu âna kadar Kur'an ile tarihsellik arasındaki ilişkileri irdeleyen yaklaşımların, tarihselinde ilgili böylesine derinlemesine bir irdelemeye gitmeden yüzeysel bir tanımım istihdam etmek gibi bir zaafları tespit edilmiştir. Bu zaafa düşmemek için, çalışmamızın Birinci Bölümünde tarihselciliğin ortaya çıkmış olduğu Batili felsefî tarihsel bağlamı içindeki konumu tespit edilmeye çalışılmaktadır. Tarihselci düşüncenin bu bağlamında, birbirinden ayırdedilebilecek bir çok tarihselci düşünce çizgisinin bulunduğu tespit edilmiştir. Bu çizgilerden romantik tarihselciliğe karşı Heidegger-Gadamer çizgisinin üzerinde durulması halinde, Kur'an'la ilgili tarihselci yaklaşımların seyrinin değişeceği öneriliyor. İkinci bölümde, tarihselci düşüncenin felsefî bağlamından koparılarak Kur'an'a uyarlamaya çalışan Fazlar Rahman, Roger Garauây, Hasan Hanefî ve Muhammed Arkoun gibi çağdaş İslâm düşünürlerinin yaklaşımlarına eleştirel bir yaklaşım denenmektedir. Bu düşünürlerin genelde çağdaş İslâm düşüncesine, özelde tefsir sorununa katkıları irdelenmekte ve tarihselciliğin daha genel bağlamında konumlandınlmaktadır. Üçüncü bölümde ise Kur'an tarihselliği tartışmasında sıkça müracaat edilen İslâm geleneğinin bazı referans noktalarına gidilmektedir. Özellike sıkça değinilen Esbab-ı Nüzul düşüncesi, Hududûllah kavramı, bazı sahabe uygulamaları ve bazı ayetler bu açıdan tekrar ele alınmakta ve tarihselci argümanlar doğrultusundaki okumaların bir çözümlemesi yapılmaktadır. Bu çalışmanın tamamının vardığı sonuç, tarilısel(ci)liğin her şeyden önce bir düşünce biçimi olduğu ve bu haliyle bile ancak insanın bir vasfı olarak görülmesi gerektiğidir. Bu düşünce biçiminin Kur'an'a uyarlanması bizi mutlak bir bilinemez alanla karşı karşıya bırakmaktadır. Çünkü vahyin insanın bilme sınırlarını aşan gerçekleşme sürecine tarihsellik hükmü vermek için insanın elinde yeterince bilgi olmadığı gibi, aksine, insanın bizzat tarihle malûl olmasının ona bu işlemi yapmayı engellemeye yeteceği sonucuna varılmaktadır. Anahtar Sözcükler: Varoluşsal Tarihsellik, Romantik Tarihsellik, Tarih Bilinci, Esbab-ı Nüzul, Hududûllah

Detaylar

Dil: Turkish - Tür: Tez - Sayfalar Sayısı: 361 - Tarih: 2001 - Ülke: TR