“*Eğitim açısından Kur'an-ı Kerîm'de akıl kavramı”
AHMET BEKÂROĞLU
Özet
Özet Akıl, felsefenin ve kutsal dinlerin üzerinde önemle durdukları bir konudur. Felsefe, aklı düşünceler üretmek için düşünceye götüren bir araç olarak ele alırken, din onu bundan da öte imana götüren bir vasıta olarak görür. Akıl sözlükte; anlamak, bilmek, bilgiyi elde eden güç, birleştirmek, sığınmak gibi anlamlara gelir. Terim olarak ise, duyular aracılığı ile, ya da düşünme yolu ile bilme ve anlama şeklinde tanımlanabilir. Akıl, söz konusu olduğunda felsefede ilk akla gelen Sokrat (M.Ö. 469-399), sonra da Aristo (M.Ö. 384-322)'dur. Aristo aklı, doğuştan gelen pasif akıl ve sonradan kazanılan aktif akıl olarak iki kısımda ele alır. İslam filozofları değişik sınıflandırmalara tabi tuttukları aklı, özetle doğuştan ve sonradan edinilen akıl diye iki kısımda özetlenmiştir. Mutasavvıflar da bu bağlamda aklı meaş ve mead diye ikiye ayırırlar. Çalışmamızın ana teması, eğitim açısından Kur'an'a göre akıl olduğu için, aklın tanım ve sınıflandırmasına kısaca değinmekle yetindik ve onu Kur' an açısından incelemeyi esas aldık. islam eğitiminin ana kaynağı Kur'an'ın aklı isim olarak değil de, fiil kalıbı, onun türevleri ve bunların fonksiyonları açısından ele alması manidardır. Yani Kur' an akla nicelik açısından değil, nitelik açısından bakarak, gördüğü işleve değer verir. Yüce Allah önce yaratttığı insana aklı vermesi ve sonra o akla vahiy ile öğretide bulunması çok önemlidir. Kur' an' da defalarca, "Aklınızı işletmiyor musunuz?" buyrulması ve J| "Aklım kullanmayanlara Allah'ın pislik yağdıracağının ifade edilmesi, aklın işletilmesine Kur'an'ın verdiği önemi gösterir. Muaz b. CebePin Yemen'deki halkın sorunlarının çözümünde, Kur'an ve Sünnetten sonra aklına müracaat edeceğini söyledikten sonra, Hz. Peygamber tarafından görev yerine tayin edilmesi, Hz. Muhammed'in aklı dini kaynaklardan biri olarak görmesidir diyebiliriz. Yukarıda VIIanlamlarım özetle verdiğimiz aklın; lüb, nüha, hicr, hilm, mirra gibi akıl anlamına gelen türevleri ve bunlardan oluşan fonksiyonları bulunmaktadır. Aklın işler hale gelmesini sağlamak ve bunu siyasi erki elinde bulunduranların vatandaşlara, eğitimcilerin-öğreticilerin öğrencilere bir öğreti halinde sunmaları durumunda düşünen, üreten fert ve toplum oluşabilecektir. Bunun için eğitim aklı içerdiği bütün anlam, türev ve bunların fonksiyonları ile çalıştırmalıdır. Milletlerin gelişmesi, değişmesi ve ön plana çıkabilmeleri, aklını hür şekilde kullanan, kendisi ve dış dünyası üzerinde analiz ve sentez yapan, dolayısıyla yeni sonuçlara varan fertleri yetiştirmeye bağlıdır. Bunu yapacak olan da eğitimdir. îslam eğitiminin ana kaynağı Kur' an, bunu istemekte ve eğitim yolu ile aklın çalıştırılmasını emretmektedir. vra
Detaylar
Dil: Turkish - Tür: Tez - Sayfalar Sayısı: 185 - Tarih: 2004 - Ülke: TR