“(kuran'ın İbâzî yorumu (Itfiyyiş'in Teysiru't-Tefsir'i örneği”
MEHMET FATİH DEDE
Özet
Bu çalışmada ülkemizde yeterince tanınmayan İbâzî âlim Muhammed b. Yusuf Itfiyyiş'in hayatı, eserleri, ilmî kişiliği ve mensup olduğu mezhep hakkında bilgiler verilmiş; daha sonra da müellifin Teysiru't-Tefsir adlı eseri tanıtılarak çeşitli yönlerden değerlendirilmiştir. Kur'an'ın sünnî, şiî ve mutezilî yorumlarının yanı sıra ibâzî yorumu da olmasına karşın ülkemizde Kur'an'ın ibâzi yorumuyla alakalı çalışmalar oldukça az ve yetersizdir. Çalışmamız ile bu alandaki eksikliğin kısmen de olsa giderileceğini umuyoruz. Tezimizde, ibâzîlerin Kur'an'a bakış açısının daha iyi yansıtılması için, ibâzîler tarafından Kutbu'l-Eimme diye nitelendirilerek en büyük âlim olduğuna işaret edilen ve uzun hayatı süresince üç tefsir telif etmiş olan Itfiyyiş'in son tefsiri olan Teysiru't-Tefsir adlı eseri ele alındı. Çalışmamızın sonunda müellifin, gereksiz diyebileceğimiz rivayetlere çok fazla yer verdiğini, fıkhî ve filolojik tahlillerini zaman zaman tefsir kitabını aşacak derecede uzattığını, itikada dair ayetleri mezhebinin etkisinde kalarak tevil ettiğini ancak toplumdaki yaygın kanaatin aksine sahâbeden hiç kimseye dil uzatmadığını bilakis hepsi hakkında güzel sözler söylediğini tespit ettik. Ayrıca müellifin Hâricîler, Mutezile ve Şia'ya şiddetli eleştiriler yöneltip kendilerine hakarete varacak sözler sarf ettiğini buna karşın Ehl-i sünnet'e eleştirilerde bulunurken daha hassas ve yapıcı davrandığını gördük.
Detaylar
Dil: Turkish - Tür: Tez - Sayfalar Sayısı: 341 - Tarih: 2018 - Ülke: TR