“Kur'an'da insanın iç denetimi. ”

MÜNÜR TEZCAN

Özet

İnsanın olumsuz duygularını kontrol ederek istenmeyen davranışlar sergilemeyi engellemesi insana sağladığı pek çok fayda nedeniyle olumlu ve arzulanan bir durum olarak kabul edilmiştir. Bir taraftan bunu başarmanın erdemli yönü vurgulanırken diğer taraftan kendini kontrol etmenin nasıl sağlanabileceği konusunda dinler başta olmak üzere ahlâk felsefesi ve insan davranışlarını konu alan bilim dalları tarafından çeşitli görüşler ileri sürülmüştür. Günümüzde daha fazla stres ve gerilimle dolu gündelik hayat tarih boyunca insan zihnini meşgul eden "kendini kontrol etme/iç denetim" olgusunu daha önemli hale getirmiştir. İnsanı ve onun davranışlarını merkez alan Kur'an'ın böylesi öneme sahip bir mevzuda neler söylediği bu durumu anlamlandırmaya çalışan herkes için merak konusudur. Bu araştırmada İslâm dininin temel kaynağı olan Kur'an'ın "iç denetim" konusunu nasıl değerlendirdiği ve iç denetimin sağlanması için neler önerdiği tespit edilmeye çalışılmıştır. Akıl, irade, şuur ve takvâ gibi insana doğuştan verilen iç denetim imkânları ile sonradan elde ettiği/geliştirdiği imkânlarının Kur'an'daki referansları araştırılmıştır. Kur'an insana doğuştan verilen potansiyel imkânlarını geliştirerek insanın kendi iç denetimini yapabileceğine işaret etmektedir. Bu noktada ona verilen ve iç denetim için merkezi öneme sahip imkân "takvâ" kavramı ile ifade edilmektedir. İman dahil bütün ibadet esasları takvâ ile ilişkilendirilerek doğuştan her insana yerleştirildiği bildirilen bu iç denetim/kontrol merkezi tahkim edilmektedir. Anahtar Kelimeler: Kur'an, insan, kendini kontrol, iç denetim, nefs, takvâ, fücûr.

Detaylar

Dil: Turkish - Tür: Tez - Sayfalar Sayısı: 410 - Tarih: 2019 - Ülke: TR