“Kur'an'a göre akıl ve akılcılığın Kur'an tefsirine etkisi”
YASİN PİŞGİN
Özet
Kur'an'a Göre Akıl ve Akılcılığın Kur'an Tefsirine Etkisi, Doktora Tezi, Danışman: Prof. Dr. İdris ŞENGÜL, 333 s.Akıl insanın en önemli ayırt edici vasıflarından biridir. O, insanın sorumlu bir varlık oluşunun gerekçesidir. Onun bir misyonu ve sınırı vardır. Metafizik âlemle ilgili ancak bir peygamber sayesinde bilgi sahibi olabilir.Ancak antik Yunan kültüründe akıl, üstün kudret sahibi olarak nitelenir. Öyleki o vahiy ve peygamber dâhil hiçbir aşkın desteğe muhtaç görülmez. Aşırı kutsanmış bu akılcılık anlayışı, hicri birinci asırda İslâm dünyasında da görülmeye başlandı. Özellikle tercüme faaliyetleri ve felsefî medreselerin faaliyetleri özellikle Aristo mantığının İslâm dünyasında güçlü talepler bulmasına neden oldu. Özellikle Mu'tezile ve Meşşailerde aklı vahye egemen kılan bir tefsir anlayışı bu dönemden itibaren açıkça görülür. Örneğin Mu'tezile insanın kendi fiilinin yaratıcısı olacak kadar özgür olduğunu, Kur'ân'ın Allah'ın sözü olmadığını, Allah'ın ahirette görülemeyeceğini söylemişlerdir. Aynı şekilde Meşşailer de cesetlerin haşrını inkâr etmişler, âlemin kadim olduğunu ve Allah'ın sadece küllileri bildiğini savunmuşlardır.Kur'ân ise akla bir görev ve sınır tayin etmiştir. Onun vahiy, imân ve bilgiyle olan ilişkisinin nasıl olması gerektiğini ifade etmiştir. Kur'ân kendisinin sağlıklı bir şekilde anlaşılabilmesi için sürekli Hz. Peygamberin örnek alınması gerektiğini vurgular. Çünkü o, Kur'ân'ın mücmel ve muhtasar yapısını gayr-ı metluv vahiy yoluyla aldığı ilim ve hikmetle beyan eder. Bu izah işleminde de o hata ve unutmadan ismet sıfatı aracılığıyla korunmuştur. Kur'ân'ın sağlıklı anlaşılmasında onun bütünsel değerlendirilmesi ve sebeb-i nüzûlun bilinmesi ve vahyin gereklerinin yaşanması onun anlaşılmasında geniş olanakları okuyucuya sunar. Dolayısıyla aklın Kur'ânî konumu ve Kur'ân'ın sıra dışılık özelliklerini düşündüğümüzde akılcı tefsir anlayışının Kur'ân'ı doğru anlamaktan uzak olduğunu söyleyebiliriz.
Detaylar
Dil: Turkish - Tür: Tez - Sayfalar Sayısı: 333 - Tarih: 2008 - Ülke: TR