“Kürtçe tefsir ve meal bağlamında Mela Muhammed Şoşiki'nin 'Nura Qelban' adlı Kürtçe tefsir ve meal”
MEHMET TAHİR PEKİM
Özet
Kürtler, Hz. Ömer döneminde İslam dini ile tanışarak Müslüman olmuş bir millettir. Konuştukları dil olan Kürtçe, Hint-Avrupa dil gurubunda yer almaktadır. Standart bir alfabesi olmayan Kürtçe, günümüze kadar çoğunlukla Arap alfabesi, yakın bir tarihten sonra ek olarak Latin alfabesi ile yazılmıştır. Kürtler arasında varlığını günümüze kadar koruyan medreselerde yetişen binlerce Kürt âlimi, başta Tefsir, Hadis ve Fıkıh olmak üzere İslam medeniyetinde ortaya çıkmış bütün ilim dallarında eser yazmışlar. Osmanlının parçalanmasına kadar çoğunlukla eserlerini Arapça yazan Kürt âlimleri, o tarihten sonra kendi dilleri ile eser yazmaya ağırlık vermişler. Böylece başta Tefsir, Hadis, Fıkıh olmak üzere birçok alanda Kürtçe kitaplar yazılmış, var olan kaynaklar da başka dillerden Kürtçe'ye tercüme edilmiştir. Ancak Kürt dili ile ortaya çıkan bu kitâbiyat konusunda yeterli akademik araştırmalar yapılmamıştır. İlk defa 1920'lerde Kuzey Irak'ta ortaya çıkan Kürtçe Kur'ân tefsir ve meâl çalışmaları, zamanla Kürtler'in yaşadığı diğer coğrafyalara da geçmiştir. Başladığı günden bugüne Kürtlerin yoğun yaşadığı yerler olan Türkiye, Irak ve İran'da doksana yakın Kürtçe tefsir ve meâl yazılmıştır. Erken bir dönemde Kur'ân ile tanışmış Kürtler'in kendi dilleri ile Kur'ân çalışmaları geçikmiştir. Kürt toplumunda medrese müfredat dili Arapça olsa da anlatım dilinin Kürtçe olması, Kürt âlimlerinin bir tercümeye gerek duymadan âyet ve hadisleri halka Kürtçe olarak aktarabilmeleri, vaaz ve irşad dilinin ağırlıklı olarak Kürtçe olması yıllarca Kürtçe bir tefsir ve meâl yazılmasına ihtiyaç bırakmamıştır. Bizler, bu tez çalışmasında Kürtlerin kendi dilleri ile yazdıkları Kürtçe tefsir ve meâl çalışmalarını araştırma konusu yaptık. Araştırma neticesinde Kürtçe tefsir ve meâllerden seksen yedi tane çalışmaya ulaştık. Akademik camianın çoğundan haberdar olmadığı bu çalışmaların kırk üç tanesini tezimizin birinci bölümünde Kuzey Irak, İran ve Türkiye başlıkları altında tanıttık. Tezimizin ikinci bölümünde Kürtçe tefsir ve meâller arasından bir örnek çalışma olarak Mela Muhammed Şoşikî'nin Tefsira Qur'anê Nura Qelban adlı tefsir ve meâlini inceledik. Bu çalışmanın tefsir kısmını on dört başlık altında Kur'ân ilimleri çerçevesinde detaylı incelerken, meâlini de dört başlık altında meâl teknikleri açısından değerlendirdik.
Detaylar
Dil: Turkish - Tür: Tez - Sayfalar Sayısı: 284 - Tarih: 2020 - Ülke: TR