“Taberî tefsirinde dil ve gramer”

MUSTAFA KARTAL

Özet

Bu çalışma tefsir alanında ilk akla gelen isimlerden birisi olan İbn Cerîr et-Taberî'nin Câmiu'l-Beyân an Te'vîli Âyi'l-Kur'ân adlı eserinin Arap dili ve grameri bağlamında incelenmesini konu edinmektedir. Daha çok rivayet tefsiri şeklinde meşhur olan bu eserin dirâyet yönünün de nicelik ve nitelik bakımından rivayet yönünden az olmadığı, üzerinde çalışma yapan pek çok araştırmacının ittifak ettiği bir husustur. Taberî tefsirinde dirâyetin temel taşlarından birisi Arap dilinin verileridir. O, Kur'ân-ı Kerim'i Arap dilinin en fasihi ile nazil olmuş bir hitap olarak değerlendirmekte, bu hitâbın anlaşılması için de muhatabın bildiği ve konuştuğu dille tamamen uyum içerisinde olmasını gerekli görmektedir. Bu noktadan hareketle Taberî, tefsirini naklin hudutları içerisinde Arap dilinin verileri doğrultusunda şekillendirmiştir. Dolayısıyla bu tefsirde müfred kelimelerin mana ve yapı özellikleri, terkiplere yüklenen anlamlar ve i'râb tahlilleri ciddi bir yekün tutmaktadır. Taberî, mezkûr konulara dair kendisinden önceki dilcilerin görüşlerine ve ihtilaflarına geniş yer vermiş, onların görüşlerini delilleriyle birlikte değerlendirmeye tabi tutmuş ve bunlar arasında gerekçesini de belirterek tercihler yapmıştır. Tezimizin, etrafında şekillendiği temel malzeme Taberî'nin bahsi geçen konularda verdiği bilgiler ve yaptığı açıklamalardır. Üç bölümden oluşan çalışmamızın birinci bölümünde, onun dil tercihlerinin temelini oluşturan Kur'an dili anlayışı analiz edilmiş, ikinci bölümde Taberî'nin sarf ilmine dair tahlilleri, üçüncü bölüm de nahiv ilmine ilişkin bazı görüşleri ele alınmıştır. Çalışmanın genelinde, Taberî'nin, kendi Kur'an tasavvuru etrafında şekillendirdiği Kur'an dili mefhumu ve bu mefhumun onun sarf ve nahiv ilimlerine dair yaptığı açıklamalarına yansıma biçimi ortaya konmaya çalışılmıştır.

Detaylar

Dil: Turkish - Tür: Tez - Sayfalar Sayısı: 281 - Tarih: 2019 - Ülke: TR