“Üslûb-i Hakîm ve Kur’ân Belâğatındaki Yeri”
Davut AĞBAL
Özet
Bu makalede, belâğatta “karşılıklı konuşma esnasında muhataba veya soru soran kişiye onun beklemediği bir karşılıkla mukabelede bulunmak” anlamındaki üslûb-i hakîmkavramı ve bu kavram çerçevesinde değerlendirilebilecek birtakım Kur’ân âyetleri ele alınmaktadır. Literatürde üslûb-i hakîmin gerek tanımlanması gerek kavramsallaşma süreci ve gerekse el-kavlü bi’l-mûcib kavramıyla benzerliği konusunda farklı görüşlere rastlamak mümkündür. Kavramın tanımıyla ilgili cüz’î ihtilaflar bulunduğu için makalede öncelikle üslûb-i hakîmin kavramsallaş-ma süreci ve buna bağlı olarak el-kavlü bi’l-mûcibden farklılaştığı noktaları ortaya koymak amaçlanmaktadır. Üslûb-i hakîmin muktezâ-i zâhirden çıkışı ifade eden bir kavram olması hasebiyle, söz, muhataplar ve sözün söylendiği ortama (muk-tezâ-i hâl) yönelik bakış açısı önem arz etmektedir. Nitekim konuya örnek teşkil eden âyetlerin yorum farklılıklarında da bu durum yakinen müşâhede edilmek-tedir. Ancak konu üzerinde yapılan çalışmalardaki bazı değerlendirmelerde Kur’ân’ın indiği atmosfere ait bilgilerin dikkate alınmadığına tanık olunmaktadır. Bundan dolayı çalışmada birkaç örnekle sınırlı kalsa da yorum önerilerinde bu-lunulmuş ve üslûb-i hakîmile el-kavlü bi’l-mûcibkavramlarını farklılaştıracak an-lam özelliğini tespit etmeye çalışılmıştır.
Anahtar Kelimeler:Tefsir, Kur’ân, Belâğat, Üslûb-i Hakîm, el-Kavlü bi’l-Mûcib.
Detaylar
Dil: Turkish - Tür: Araştırma - Sayfalar Sayısı: 1015-1042 - Tarih: 2020 - Ülke: TR