“Nübüvvetin ispatı bağlamında Fahreddin er-Râzî'nin İ'câzu'l-Kur'an görüşü”

İBRAHİM HALİL ERDOĞAN

Özet

Kelam ilminin ana meselelerinden biri de nübüvvet konusudur. İslam âlimleri nübüvvetin ispatı için mucizeyi gerekli görmektedirler. Kur'an-ı Kerim'de, önceki peygamberlere ait bazı hissî mucizelerin olduğundan bahsedilmiştir. Hz. Muhammed'in (s.a.s.) nübüvvetinin delili ise öncelikle aklî bir mucize olan Kur'an-ı Kerim'dir. Kur'an-ı Kerim, inzal olunduğu ilk muhatabı Arap toplumundan, bir benzerini ortaya koymaları şeklinde meydan okumuştur. Bu meydan okuma, sadece indiği ortama ilişkin değil aynı zamanda kıyamete kadar olan bir süreci kapsamaktadır. Kur'an'ın bu meydan okuması, karşısında insanlar aciz kalmıştır. Bu durum ise Hz. Muhammed'in nübüvvetinin en büyük delili sayılmıştır. Hz. Muhammed'in risaletinin evrensel olması göz önüne alındığında, mucizesinin de sürekli olması, tüm zaman ve coğrafyalara hitap etmesi, Allah'ın hikmetinin bir gereğidir. Önceki peygamberlerin nübüvvetinin bir toplum ya da coğrafya ile sınırlı olması, yerelliği de beraberinde getirmiştir. Kur'an'ın meydan okuması karşısında insanların aciz kalmasının sebeplerini araştıran İslam âlimleri, birçok i'câz yönü üzerinde tartışmışlardır. Kur'an'ın üstün fesâhatinden dolayı karşı konulamadığını düşünen Râzî, kendisinden önce yaşayan Abdulkâhir Cürcânî'nin konu ile ilgili eserlerini de incelemiş ve bunları daha sistematik bir halde ayrı bir eser olarak telif etmiştir. Fahreddin er-Râzî, dönemindeki konuya ilişkin birçok eseri incelemesi ve dolayısıyla i'câz meselesini geniş bir yelpazede ele alması açısından önemli bir âlimdir. Kur'an'ın i'câz vecihlerini yine Kur'an'da arayan Râzî, Kur'an'ın ayetlerindeki fesâhat ve belâğatın, başka bir kimse tarafından meydana getirilemeyecek derecede mükemmel olduğunu iddia etmiştir. Bununla birlikte daha önce gündeme gelen ve Nazzâm tarafından ortaya atılan sarfe teorisini de reddetmiştir. Râzî özellikle i'câzu'l-Kur'an konusundaki yaklaşımıyla temel hedef olarak Kur'an'ın Hz. Muhammed'in nübüvvetinin delili olarak göstermektedir. Ona göre Kur'an'ın i'câzı, kelimelerinin fesâhati ve kelamının eşsiz anlamındadır. Kur'an hakkında söylenen diğer i'câz yönleri ise başlı başına bir i'câz vechi değil, fesâhatin ikmâlidir. Anahtar Kelimeler: Fahreddin er-Râzî, Mucize, İ'câz, Sarfe Teorisi, Tehaddî.

Detaylar

Dil: Turkish - Tür: Tez - Sayfalar Sayısı: 228 - Tarih: 2017 - Ülke: TR